Upadek reżimów komunistycznych w Europie Środkowej i Wschodniej

Dramatyczny kryzys systemu gospodarczego ZSRR i jego satelitów wymagał od ZSRR skrócenia frontu konfrontacji globalnych, zwłaszcza, że republikańska ekipa rządząca w USA nie dawała Kremlowi wytchnienia. W rezultacie fiaska polityki pierestrojki Gorbaczow musiał zgodzić się w 1989 r. na demontaż zewnętrznej części imperium sowieckiego czyli uniezależnienie państw Europy Środkowej i Wschodniej. Oznaczało to początek ich transformacji ustrojowej i drogi ku zjednoczonej Europie.